استوکیومتری مولی- حجمی

دراین نوع ازمسائل استوکیومتری تعدادمول یکی ازموادشرکت کننده درواکنش رابه مامی دهند(معلوم)ومقدارحجم یکی دیگرازموادشرکت کننده درواکنش  راازمامی خواهند.(مجهول)

راه حل:

(aابتداتعدادمول ماده معلوم رادرضریب تبدیل مناسب ضرب می کنیم تاتعدادمول ماده مجهول به دست آید.

(bسپس تعدادمول ماده مجهول رادرضریب تبدیل مناسب ضرب می کنیم تامقدارحجم ماده مجهول به دست آید.

 *دراین جاضریب تبدیل مناسب به یکی ازروش های زیرتعیین می شود:

(1)اگرواکنش درشرایط STP انجام شودضریب تبدیل مناسب کسری است که صورت آن حجم مولی ماده مجهول درشرایط STP

(حجم مولی درشرایطSTPبرابر22/4لیترمی باشد)ومخرج آن یک مول ماده مجهول می باشد.

مثال : باتوجه به واکنش زیربامصرف شدن0/07مول آهن(III)اکسیدچندلیترگازکربن دی اکسیددرشرایطSTPتولیدمی شود؟

(2) اگرواکنش درشرایطی غیراز STP انجام شودابتداباضریب تبدیل مناسب تعدادمول مجهول رابه گرم(جرم)مجهول تبدیل می کنیم سپس باضرب کردن گرم ماده مجهول درضریب تبدیل مناسب  حجم ماده مجهول رابه دست می آوریم.

*دراین جاضریب تبدیل مناسب کسری است که صورت آن حجم ماده مجهول ومخرج آن  گرم ماده مجهول است(معکوس چگالی که درصورت سوال ذکرمی شود).

مثال : باتوجه به واکنش زیربامصرف شدن 0/07مول آهن(III)اکسیدچندلیترگازکربن دی اکسیدتولیدمی شود؟درصورتی که چگالی گازکربن برابرg.L^-1 1/84 باشد.      (CO₂ = 44g)

استوکیومتری مولی-جرمی

دراین نوع ازمسائل استوکیومتری تعدادمول یکی ازموادشرکت کننده درواکنش رابه مامی دهند(معلوم)ومقدارجرم یکی دیگرازموادشرکت کننده درواکنش دهنده راازمامی خواهند.(مجهول)

راه حل:

 (aابتداتعدادمول ماده معلوم رادرضریب تبدیل مناسب ضرب می کنیم تاتعدادمول ماده مجهول به دست آید.

 (bسپس تعدادمول ماده مجهول رادرضریب تبدیل مناسب ضرب می کنیم تامقدارجرم ماده مجهول به دست آید.

 *دراین جاضریب تبدیل مناسب کسری است که صورت آن جرم مولی ماده مجهول برحسب گرم ومخرج آن یک مول ماده مجهول می باشد.

 مثال: باتوجه به واکنش زیربرای تولید0/03مول آهن خالص چندگرم آهن(III)اکسید موردنیازاست؟                 (Fe₂O₃ = 160 g)

استوکیومتری مولی

دراین نوع ازمسائل استوکیومتری تعدادمول یکی ازموادشرکت کننده درواکنش رابه مامی دهند(معلوم)وتعدادمول یکی دیگرازمواد شرکت کننده درواکنش راازمامی خواهند.(مجهول)

راه حل:

تعدادمول ماده معلوم رادرضریب تبدیل مناسب ضرب می کنیم تاتعدادمول ماده مجهول به دست آید.

*دراین جاضریب تبدیل مناسب کسری است که صورت آن ضریب مولی ماده مجهول (درمعادله ی شیمیایی موازنه شده )ومخرج آن ضریب مولی ماده معلوم( درمعادله ی شیمیایی موازنه شده) می باشد.

مثال: باتوجه به واکنش زیرچندمول آهن(III)اکسیدبرای تولید0/05مول آهن خالص موردنیازاست؟

استوکیومتری

استوکیومتری واکنش : بخشی ازعلم شیمی است که به بررسی روابط کمی میان موادشرکت کننده دریک واکنش شیمیایی(معادله شیمیایی) می پردازد.

سرعت لحظه ای واکنش

نمودارزیرتغییرات غلظت واکنش دهنده رادرطول زمان انجام واکنش نشان می دهد.

سرعت لحظه ای یک واکنش سرعت درلحظه ای خاص اززمان انجام واکنش است که

 ازشیب منحنی درنقطه ای خاص اززمان به دست می آید.

دراین شکل دوخط مماس رسم شده است یکی به صورت خط چین که ازنقطه ای

 در 0=t  عبورمی کندوخط توپرکه ازنقطه ای در600=t  عبورمی کند.

ازشیب این خطوط سرعت لحظه ای دراین دونقطه به دست می آید.

برای تعیین سرعت لحظه ای درهریک ازاین نقاط  همان طور که درشکل نشان داده

 شده خطوط عمودی وافقی رارسم می کنیم تایک مثلث تشکیل شود.

شیب خط مماس برابرنسبت ارتفاع خط عمودی به طول خط افقی است که همان

 مقدارسرعت لحظه ای خواهدبود.

منبع : Chemistry the central science 12th ed

حل مسائل استوکیومتری درکنکوروامتحان نهایی

روش حل مسائل استوکیومتری درکنکوروامتحان نهایی تفاوت هایی داردکه دانش آموزان بادرنظرگرفتن آنهامی تواننداین مسائل رابه درستی درآزمون سراسری وآزمون نهایی پاسخ دهند:

1-درامتحان نهایی اغلب معادله شیمیایی(موازنه شده)دراختیاردانش آموزقرارمی گیردولی درکنکورداوطلب بایدمعادله شیمیایی(موازنه شده)راحفظ باشد.

2-درامتحان نهایی معمولاجرم های مولی ترکیب هاومولکول هارادراختیاردانش آموزقرارمی دهندولی درکنکورداوطلب بایدبااستفاده ازجرم های اتمی داده شده آنهاراحساب کندبنابراین داوطلب کنکوربهتراست تاحدامکان جرم مولی عناصر ، مولکول هاوترکیب های مطرح شده درکتاب راحفظ باشد.

3-درامتحان نهایی معادله های شیمیایی اغلب به صورت موازنه شده دراختیاردانش آموزقرارمی گیردولی درکنکورمعمولاداوطلب بایدمعادله شیمیایی موازنه نشده راابتداموازنه کندسپس به حل مسئله بپردازدبنابراین بهتراست داوطلب معادله های شیمیایی موازنه شده کتاب راحفظ باشد.

4-درامتحان نهایی دانش آموزبایدمحاسبات عددی رادقیق وبه طورکامل بنویسددرحالی که داوطلب کنکوربهتراست بیشتر محاسبات عددی راتاحدامکان بادقت به صورت ذهنی انجام دهد.

5-درامتحان نهایی ضرایب تبدیل بایددرراه حل مسئله ازروی معادله ی موازنه شده درمتن سوال استخراج ومورداستفاده قرارگیردولی درکنکورفقط نسبت مولی معلوم ومجهول راازمعادله شیمیایی که درذهن داردبرای حل مسئله درنظربگیرد.

داوطلبان امتحان نهایی وآزمون های سراسری باتمرین وتکرارهرچه بیشترودرنظرگرفتن نکات بالامی توانندپاسخ گویی به این نوع سوال های نهایی وکنکوررامدیریت زمان کنندوسوال های مربوط به استوکیومتری رابه راحتی پاسخ دهند.

تمرین های تکمیلی قانون هس

تمرین های تکمیلی (بیش از50تمرین)محاسبه ی آنتالپی واکنش بااستفاده ازقانون هس رامی توانیداز اینجا  دریافت کنید.

استوکیومتری درکنکور

قابل توجه دانش آموزان پایه دهم ویازدهم وداوطلبان کنکورسراسری(تجربی وریاضی)دراین مجموعه 128سوال ازآزمون های سراسری96-83همراه باپاسخ تشریحی برای تمرین بیشتروتسلط برمسائل استوکیومتری گردآوری شده دانش آموزان علاقه مندمی توانندفایل آن رااز اینجا دریافت کنند.

گروه های عاملی

نکات مربوط به گروه های عاملی که درفصل 2و3کتاب شیمی یازدهم مطرح شده همراه باتمرین تکمیلی دراین مطلب به طورکامل بیان شده دانش آموزان علاقه مندمی توانندفایل آن رااز اینجا دریافت کنند.

بهترین ساختارلوویس(بارقراردادی)

برای بررسی درستی یک ساختارلوویس ویاانتخاب بهترین ساختارلوویس ازبین دویاچندساختارممکن برای یک ترکیب بارقراردادی آن راحساب می کنیم .

- ساختاری که بارقراردادی آن (هریک ازاتم ها)به صفرنزدیک ترباشدبهترین ساختاراست .

-برای یونهای مثبت یامنفی مچموع بارهای قراردادی بایدبرابرباریون باشد.

-وقتی باترکیب های عناصردوره ی سوم به بعدسروکارداریم بارقراردادی رابررسی می کنیم.

محاسبه ی بارقراردادی:

بارقراردادی رامی توان بایکی ازروش های زیرحساب کرد.

1- (تعدادالکترون هادراطراف اتم درمولکول)-(تعدادالکترون های لایه ظرفیت دراتم خنثی)=بارقراردادی

2- (تعدادالکترون های ناپیوندی)-(نصف تعدادالکترون های اتم درپیوندهای کووالانسی)- ( تعدادالکترون های لایه ظرفیت دراتم خنثی)=بارقراردادی

3- (تعدادالکترون های ناپیوندی)-( تعدادپیوندهای کووالانسی)- ( تعدادالکترون های لایه ظرفیت دراتم خنثی)=بارقراردادی

4- (a) اطراف اتم موردنظریک دایره رسم می کنیم.

 (b)      تعدادالکترون های این اتم رادرون دایره شمارش می کنیم(الکترون های پیوندی مشترک هستند).

(c)      الکترون های درون دایره – تعدادالکترون های لایه ظرفیت اتم =بارقراردادی اتم